Tanımlamalar

Elektrikle ilgili tanımlamaları aşağıdaki listeden detaylı olarak inceleyebilirsiniz.

 

 

Açık Hendek:

Kapaksız hendek veya ızgara ile kapatılmış hendektir.

Adaptör Priz:

Portatif aydınlatma armatürü veya elektrikle çalışan cihazların elektrik gerilimine bağlanması amacı ile kullanılan, üzerine bir veya daha fazla fiş takılabilen, metal kontakları olan ve bir prize takılabilen bir aksesuardır.

 

Aksesuar:

Bir tesisatın, aydınlatma armatürü dışında, elektrik donanımı ve elektrikle çalışan cihazları ile irtibatlı herhangi bir ayıttır. Bir priz, bir anahtar (sviç), bir sigorta, bir fiş, bir duil veya bir rozans gibi.

 

Alan kullanım faktörü:

Bir demet oluşturan kabloların etkili kesit alanları toplamının, bu kabloların içine tesis edildiği elektrik donanım borusu, kablo tüneli, kablo oluğu veya kablo kanalı kesit alanına orandır. (Yüzde olarak.)

Kesiti dairesel olmayan bir kablobun etkili kesit alanı, bu kablonun en büyük eksenini çap olarak kabul eden dairesel bir kesit alanı olarak kabul edilir.


Alev geçirmez:

Aygıtın anma değerinde ve eğer varsa kabul edilmiş aşırı yüklerinde- fiili çalışma şartları ortamında meydana gelebilecek gazın (ilgili yönetmeliklerin belirttiği alevlenebilir gazın) patlamasına karşı herhangi bir hasara uğramadan dayanabilir ve çevre atmosferinde ilgili yönetmeliklerce belirtilen alevlenebilir gazın bulunması halinde, aygıt muhafaza ve diğer kapaklarının, alevin geçip bu gazı tutuşmasını önleyebilecek yapıda olduğunu göstermek için kullanılır.

 

Anahtar:

Kendi anma akımından pek fazla olmayan bir devre akımını manuel olarak açıp kapayan mekanik bir ayıttır.

 

Anahtar tablosu:

Aletli veya aletsiz kesici düzeninden oluşan bir ünitedir. Ancak bu deyim son alt devrelerdeki kendi yalıtım altlığı bulıunan yerel anahtar gruplarını kapsamaz.

 

Anma Gerilimi: (Nominal gerilim)

Bir donanımın (veya donanımın bir kısmının çalışma gerilimidir. Nominal gerilim dilimleri (a.c. için effektif (rms)) değerler aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

 

  • Çok düşük gerilim (Band 1): Normalde iletkenler arasında veya iletken-toprak arasında 50 Voltu (d.c. için 100 Volt’u) aşmayan gerilim değerleridir.
  • Düşük gerilim (Band 2): Normalde çok düşük gerilimden yüksek olan , ancak iletkenler arasında 1000 Volt’u (d.c. için 1500 Volt’u) ve iletkenler ile toprak arasında 600 Volt’u (d.c. için 900 Volt’u) aşmayan gerilim değerleridir.

 

Aşırı-akım koruması, hassas:

Koruduğu devrenin belirlenmiş akım taşıma kapasitesinin 1,5 katını taşıması halinde, dört saat içerisinde çalışacak olan aşırı akım korumasıdır.

 

Aşırı-akım koruması, kaba:

Koruduğu devrenin belirlenmiş akım taşıma kapasitesinin 1,5 katını aşması halinde dört satte çalışmayacak olan aşırı akım korumasıdır.

 

Aydınlatma armatürü:

Bir veya daha fazla ampülden çıkan ışığı yayan, filktreleyen veya şeklini değiştiren, ampüller dışındaki, ampülü monte edici, sabitleştirici ve koruyucu tüm parçaları ile gerekli durumlarda devre yardımcıları ile bunları elektrik gerilimine bağlayan parçaları kapsayan aygıttır.

 

Aygıt:

İçindeki iletken kullanılan, veya bir kısmını iletkenlerin oluşturduğu bütün makineler, techizat ve armatürler gibi elektrikli cihazlar.

 

Ayırıcı:

Bir devreyi yüksüz veya ihmal edilebilir akımda açmaya veya kapamaya uygun mekanik bir ayıttır.

 

Bağlantı kutusu:

Bir elektrik tesisatının bir kısmını teşkil eden ve tesisatın kablo iletkenlerinin bağlantı noktalarını içine alan kutudur.

 

Bükülen kordon:

İçinde her iletkenin kesit alanı mm² ‘yi geçmeyen bir bükülen kablodur.

 

Canlı:

Bir iletken için kullanıldığı zaman, normal çalışma koşullarında,

  • İletken toprak arasında bir gerilim farkının olduğunu veya
  • Bir beslenme sisteminin devamlı  ve tam topraklanmış orta teline, topraklanmamış dönüş teli veya topraklanmamaış nötür teline bağlanmış olduğunu ifade eder.

 

Cihaz:

Bir aydınlatma armatürü veya bağımsız çalışan bir motor dışında, belli bir amaç için elektriği kullanan herhangi bir aygıt.

 

Çevre sıcaklığı (Kablo için):

Kabloların tesis edildiği veya edileceği yerde, normal koşullardaki ortam sıcaklığıdır. Bu sıcaklık saptanırken, binada kullanılan herhangi bir yapay ısıtmanın veya var olan yerel ısı kaynağının etkisi de dikkate alınır, ancak kabloların kendilerinin ürettiği ısı nedeni ile kendi yakın çevresindeki sıcaklık yükselmesi dikkate alınmaz.

 

Çıkış noktası (Kablajda):

Elektrik akımı kullanılan herhangi bir cihaz veya bir aydınlatma armatürünün, sabit elektrik donanımına bağlantısının sağlandığı terminaldir.

 

Dağıtım tablosu:

Elektrik enerjisini son alt devrelere veya diğer dağıtım tablolarına dağıtmak için düzenlenmiş, bir  veya birden fazla sigorta veya devre kesicinin de dahil olduğu parçalardan oluşan bir ünitedir.

 

Damar (Kablo için):

Yalıtımı ile birlikte bir iletkeni tarif eder ancak mekanik veya başka koruma amaçları için kullanılan kılıflar, damar tarifine dahil değildir.

 

Demetlendirilmiş:

Elektrik donanım borusu, kablı tüneli veya kablo oluğu (Tranking) içinde iki veya daha fazla kablo olması halinde, veya kapalı yerde değillerse ayrılmamış olmaları halinde, kablolar demetlendirilmiş sayılırlar.

 

Devre iletkeni:

Bir devre veya son alt devrenin bir kısmını oluşturan ve akım taşıyan bir iletkendir. Toprak devamlılık iletkeni devre iletkeni sayılmaz.

 

Devre kesici:

Normal ve anormal-kısa devre koşullarında devreyi açıp kapayabilen mekanik bir aygıttır. Bu aygıt kısa devre durumlarında devreyi otomatik olarak açar.

Direnç alanı (Sadece toprak elektrodu için):

Normal ticari ölçü aletleri ile toprak elektrodu sınandığı zaman, bu toprak elektrodu yakınında, içinde ölçülebilen bir gerilim değişiminin var olduğu alandır.

 

Elektrik deşarj lambası:

İçerisinde elektriğin deşarj olacağı elektrodlar yerleştirilmiş ve içerisinde gaz ve / veya çalışması esnasında buharlaşması tasarlanan metal bulunan,  sızdırmaz şekilde kapatılmış tüp veya ampüldür. Bu lambalar faydalı ışığı, lamba içerisinde gaz veya buharda oluşan deşarj yolu ile veya dış tüp veya dış ampülün iç yüzeylerindeki yarı saydam floresan kaplaması vasıtası ile verir.

 

Elektrod kazanları (veya elektrodlu su ısıtıcıları):

İçerisinde suya daldırılmış elektrodlar arasından elektrik akımı geçirilmesi ile suyun ısınması temin eden aygıttır.

 

Fiş:

Bir sabit veya gezici prize veya adaptöre takılabilen, takılmadığı zaman ellenebilir şekilde açıkta kalmış akım taşıma uçları bulunan, bir bükülgen kabloya bağlanmak için tasarlanmış aygıttır.

 

h.o.f.r kılıf (kablo için):

B.S 6899 kısım 5’e uygun, ısıya dayanıklı, yağa dayanıklı ve alevlenmeyi geciktirmeli kılıf.

 

İletken (Kablo damarı veya kablo için):

Tek tel veya birbirine dokunacak şekilde gruplandırılmış çok telden oluşan kablo veya damarın iletken kısmıdır. Topraklanmış konsantrik (eşmerkezli) donanımlarda, kablonun metal kılıfı da bu iletken tarifine girebilir.

 

İrtibatlandırılmış (metal parçalar için):

Eşpotansiyel sağlamak için, metal kısımların, elektriksel olarak birbirine bağlanması. Bu bağlantı normalde akım taşıma amacı gütmez.

 

Kablo tüneli:

İçerisinde çekilebilecek bir veya daha fazla kabloyu alabilecek biçimde tasarlanmış, yeraltında veya bir yapı içerisinde yapılmış kapalı geçit.

 

Kanal (Kablolar için):

İçerisinde bir veya birden fazla kabloyu alabilecek biçimde binanın herhangi bir kısmında yapılmış veya inşaat sırasında kazılarak hazırlanmış kanaldır: Bu kanalın, içerisine kablo döşemesine olanak verecek biçimde çıkartılabilen, veya menteşeli kapakları olur.

 

Kauçuk (lastik) (Yalıtım veya bir kablonun kılıfı olarak):

B.S. 6899’a uygun kükürtle sertleştirilmiş (vulkanize edilmiş) kauçuk bileşimi veya sentetik kauçuk bileşimidir. Bu yönetmelikte geçen “genel amaçlı kauçuk” terimi B.S 6899’a göre tip EI 1 veya EM1 bileşimi anlatır.

 

Kesici düzeni:

Elektrik enerjisi dağıtımını kontrol eden veya elektrik devrelerini, makineleri ve elektrikli cihazları kontrol eden veya koruyan aygıttır.

 

Kolay yanmaz:

Bir kolay yanmaz malzeme, B.S. 476’nın (Bina malzemeleri ve yapıları üzerinde yanma testleri, kısım 4- malzemeler için yanmazlık testi) yanmazlık testinde belirtilen performans gereklerini yerine getiren ve yanmayan malzemedir.

 

Kutupları mekanik bağlı anahtar (linked switch):

Bıçakları, tüm kutuplarını birlikte veya belirli bir sıraya göre açıp kapabilecek şekilde düzenlenmiş anahtardır.

 

Nem ve toz geçirmez:

Aygıt ve aksesuarların, canlı ve diğer parçalarına, nem ve/veya toz nüfuz etmeyecek biçimde bir veya daha fazla muhaza ile korunmuş olduğunu belirtmek için kullanılır.

 

Nemli ortam:

Normal ortam koşullarına uyan bir tesisatın etkinliğini zayıflatacak düzeyde, geçici sürelerle veya devamlı olarak nemli olan ortamdır.

 

Nötür iletkeni:

3-faz 4-hat sistemin nötür iletkeni, tek faz veya d.c.donanımın elektrik idaresince topraklanmış (besleme kaynağında veya başka bir yerde) iletkenidir. d.c. veya 3-hat tek faz a.c. sistemin orta dönüş iletkenidir.

 

Tranking (oluk) (Kablo için):

Normal olarak dikdörtgen kesitinde, kabloların içerisine yatırılabilmesi için bir tarafı çıkarılabilen veya menteşeli, açılabilen, kablolar için yapılmış oluk şeklinde bir koruyucu çerçevedir.

 

Ölü:

Toprak potansiyeli veya ona çok yakın bir potansiyelde ve herhangi bir canlı sistemden bağlantısı kesilmiş.

 

Priz Çıkışı:

Bir elektrik donanımına kalıcı ve sabit olarak bağlanması tasarlanmış ve akım taşıyıcı kontak yuvaları koruma altına alınmış, bir fiş aracılığı ile bükülen bir kordon veya kabloya bağlantı yapmaya uygun bir aygıttır. B.S. 4533’e uygun aydınlatma armatür sistemi, bir priz çıkış sistemi olarak kabul edilemez.

 

p.v.c (Bir kablonun izolasyonu veya kılıfı olarak):

B.S. 6746’ya uygun polivinil klörür bileşimidir. Bu yönetmelikte geçen genel amaçlı p.v.c tanımı B.S. 6746’ya göre TI1, TI2, TM2, veya 6 bileşimini anlatır.

 

Sabit cihaz:

Bir taşıyıcı yüzeye sabitleştirilmesi tasarlanmış veya yanlız bir yerde kullanılan aygıttır.

 

Sigorta:

İçinden akım aktığı zaman erimesi planlanmış bir sigorta telinin erimesi ile, bir devreyi açacak aygıttır. Sigorta normal olarak bir sigorta altlığı ve bir buşondan oluşur. Sigortada atacak kısım bir buşon veya sigorta teli takılmış sigorta taşıyıcısı biçiminde olabilir. Bu yönetmelik amaçları bakımından bir sigortanın anma akım değeri, sigorta ve ona takılan sigorta telinin yapımcı firma tarafından belirtilen ve bozulmadan sürekli taşıyabileceği akımdır; bu akım,  sigorta telinin en düşük atma akımının altında bir akımdır.

 

Sigorta teli:

Bir sigortanın, eriyerek devreyi açması için tasarlanmış kısımdır.

 

Son alt devre:

Bir dağıtım tablosundan çıkan, elektrikle çalışan aygıtlara doğrudan veya priz üzerinden veya sigortalı spör dağıtım kutularından elektrik enerjisi temin etmek için tasarlanmış bir devredir.

 

Spör (saplama):

Bir ring (halka) devresine bağlanan bir dal kablodur.

 

Tehlike:

Elektrik enerjisi kullanımında insanlara ( ve varsa hayvanlara) sağlık ve can güvenliği açısından zarar verebilecek, şok, yanma veya diğer yaralanma tehlikeleri ile elektrik yangınlarının cana karşı yaratabileceği tehlikelerdir.

 

Toprak devamlılığı iletkenleri:

Tüketici topraklama terminaline veya gerilim çalışmalı toprak kaçağı devre kesicisi şasi terminaline bağlanan ve tesisatın topraklanması gerekli parçalarını birbirine herhangi bir bağlantı elemanını da kapsayan iletkendir. Bu iletken tamamen veya kısmen metal elektrik tesisat borusu, tranking ( metal kablo oluğu), metal tüneli veya metal kılıf ve / veya bir kablonun zırhı veya kablo veya bükülen kordona dahil edilmiş özel bir toprak devamlılık iletkeni olabilir.

 

Toprak elektrodu:

Yerkürenin genle kütlesi ile yeterli bir bağlantı sağlayan bir metal çubuk veya çubuklar, yeraltı metal borular sistemi veya diğer iletken nesneler.

 

Topraklama ucu:

Toprak elektroduna veya başka bir topraklama aracına bağlantı sağlayan son iletken.

Topraklanmış:

Yerkürenin genel kütlesine elektriki olarak etkin biçimde bağlanmış.

 

Topraklanmış konsantrik (eşmerkezli) donanım sistemi:

Hat akımı taşıyan ve uzunluğu boyunca iletken bir kılıf içerisinde bulunan bir veya birden fazla yalıtımı iletkenden oluşan bir sistemdir. Bu sistemdeki iletken kılıf, nötür dönüş ve aynı zamanda toprak devamlılık iletkeni olarak kullanılmaktadır.

 

Tüketici donanım:

Tüketici binalarında bulunan ve tüketicinin kendisi tarafından tesis edilmiş veya kontrolunda bulunan donanım aygıtlarıdır. Elektrik Kurumuna ait olup da bu tüketicinin kullanılmasına izin verilen herhangi bir kesici düzeni buna dahil değildir.

 

Tüketici terminali:

Tüketici donanımında elektrik enerjisinin, şebekeden tüketici donanımına giriş yaptığı noktadır.

 

Yağa dayanıklı ve alevlenmeyi geciktiren kılıf (Kablo için):

B.S. 6899’a uygun yağa dayanıklı ve alevlenme geciktirmeli kılıf (örneğin polycloroprene esaslı).

 

Yalıtım:

Bir iletkeni saran, çevreleyen veya tutan uygun yalıtkan bir malzeme.

 

Yanıcı:

Yanıcı bir madde, kolyca tutuşmaya elverişli bir maddedir.

 

Yapısal güvenceli:

  • Elektrik devresi için kullanıldığı zaman, belgelendirme makamı tarafından öngörülen koşullarda ilgili yönetmeliklere uygun olarak belirlenen aksamları ile beraber bu devrenin normal çalışması esnasında meydana gelebilecek herhangi bir elektrik kıvılcımının ilgili koşulları kapsayan yönetmeliklerce belirlenen yanıcı gaz veya buharı tutuşturmasının olamayacağını anlatır.
  • Bir aygıt için kullanıldığı zaman aygıtın belgelendirme makamı tarafından öngörülen biçimde tesis edilip işletmesi halinde, normal çalışması esnasında aygıtın içerisinde veya bağlantılı bulunduğu devrede meydana gelebilecek herhangi bir elektrik kıvılcımın ilgili koşulları kapsayan yönetmeliklerce belirlenen yanıcı gaz veya buharı tutuşturmasına olanak vermeyecek biçimde üretilmiş olduğunu anlatır.
  •